Gia đình anh Đọc ở thôn 1 xã Krông Á (M’Drắk) đã đầu tư trên 300 triệu đồng để trồng 700 trụ tiêu, trong đó có 400 trụ tiêu kinh doanh, niên vụ trước gia đình anh thu được trên 500 kg tiêu khô giá bán 130.000đ/kg thu lãi 65 triệu đồng. Năm nay hy vọng vườn tiêu tiếp tục cho thu hoạch sẽ là nguồn kinh tế đáng kể, nhưng mùa mưa năm nay kéo dài đã làm 400 trụ tiêu kinh doanh của gia đình anh chết trơ trụi. Khi mới phát hiện một số trụ tiêu chết rải rác, gia đình anh đã mua thuốc về chữa trị nhưng không thấy hiệu quả mà diện tích tiêu chết lại lan nhanh làm toàn bộ diện tích tiêu kinh doanh chết hết, lại còn mất gần chục triệu mua thuốc, làm cho gia đình thiệt hại năng nề hơn. Anh Đọc cũng cho biết cách đây vài năm khi thấy nhiều gia đình trong thôn trồng hô tiêu cho thu nhập kinh tế cao nên gia đình anh cũng quyết định đầu tư trồng, không ngờ vườn tiêu xanh tốt hôm nào nay chỉ còn trơ những trụ bê tông và những dây tiêu héo khô thật đau xót. Vì vậy, năm nay gia đình anh Đọc quyết định chuyển toàn bộ số diện tích trên sang trồng cà phê, tuy nhiên việc thu gom toàn bộ số trụ tiêu và vệ sinh đất cũng tiêu tốn của gia đình hàng chục triệu đồng, đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Anh Đọc thôn 01 xã Krông Á (M’ĐRắk) bùi ngùi trước vườn tiêu chết chỉ con trơ trụ .

Là hộ đưa cây hồ tiêu về trồng đầu tiên tại thôn 01 xã Krông Á (M’Drắk), hơn chục năm nay gia đình ông Nguyễn Văn Yên luôn có nguồn thu nhập kinh tế cao và ổn định mỗi năm từ 300 đến 400 triệu đồng, đặc biệt năm 2015 tiêu được mùa được giá, gia đình ông thu trên 600 triệu từ cây tiêu. Hiện gia đình ông có trên 1200 trụ tiêu trong đó 800 trụ tiêu kinh doanh và 400 trụ trồng từ năm thứ nhất đến năm thứ 3; nhiều trụ tiêu của gia đình ông yên đã có tuổi thọ trên chục năm, cao trên 8 mét có tán rộng hơn 2 mét, mỗi vụ cho thu từ 8 đến 10kg tiêu khô. Ông Yên cho biết hàng năm sau mùa mưa vườn tiêu của gia đình ông cũng chỉ chết một vài trụ, những năm nay mưa lớn và kéo dài đã làm chết 600 trụ (trong đó 400 trụ kinh doanh), theo kinh nghiệm của ông Yên cây tiêu không những bị chết trong mùa mưa mà khi nắng lên cây tiêu vẫn tiếp tục chết, đặc biệt có những bệnh mà không thể chữa trị được như bệnh “thán thư”  lá tiêu bị khô dần và rụng sau đó phần cuống cũng rụng dần chỉ còn trơ thân, nhìn những trụ tiêu cao gần chục mét trĩu quả đang chết dẫn mà không khỏi đau xót. Bị thiệt hại 600 trụ tiêu đang kinh doanh đã làm cho sản lượng tiêu năm nay của gia đình ông Yên giảm hơn một nửa, ước tính chỉ thu được hơn trăm triệu. 

Ông Nguyễn Văn Yên (thôn 1 xã Krông Á) đang lo lắng một số trụ tiêu cao đang trĩu quả bị nhiễm bệnh thán thư 

Theo con số thống kê tổng diện tích đất trồng tiêu trên địa bàn huyện M’Drắk hiện nay có trên 580 ha tập trung chủ yếu ở xã Ea Lai có 327 ha, xã Krông Á 60 ha, xã EaMĐoal 58 ha và rải rác ở các xã Krông Jing, EaPil, EaRiêng (trong đó nhiều diện tích không trong quy hoạch mà do người dân tự phát trồng). Kết thúc mùa mưa năm 2016, toàn huyện chỉ có 109 ha cây tiêu bị chết, nhưng sau mùa mưa khi trời nắng lên diện tích cây tiêu vẫn tiếp tục chết và hiện vẫn diễn biến phức tạp; tính đến trung tuần tháng 3 năm 2017, đã có gần 200 ha tiêu bị chết (trong đó xã EaLai 120/327 ha; xã Krông Á 22/60 ha và hàng chục ha tại các xã khác); nguyên nhân chủ yếu do ngập úng và các bệnh chết nhanh, chết chậm, nấm, vi rút... Theo các chuyên gia về cây tiêu cho biết đối với các diện tích đất trồng tiêu sau khi bị dịch bệnh chết thì không thể trồng lại ngày được mà phải chờ từ 3 đến 4 năm sau khi diệt hết các loại vi rút, nấm hại trong đất mới trồng lại được. Trước thực trạng trên, để hỗ trợ người trồng tiêu trên địa bàn Phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn huyện đã tham mưu cho UBND huyện M’Drắk phối hợp với Trường Đại học Tây Nguyên, Chi cục Trồng trọt và chăn nuôi tỉnh, Trung tâm Khuyến Nông và Hội Nông dân tỉnh và các nhà khoa học tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, tọa đàm “Quản lý tổng hợp dịch hại trên cây hồ tiêu” “Tập huấn kỹ thuật trồng chăm sóc cây hồ tiêu”, nhằm giúp cho người trồng tiêu trên địa bàn ngăn chặn việc tiêu tiếp tục chết, nhằm giảm bớt thiệt hại cho người trồng tiêu. Qua hiện tượng tiêu chết hàng loạt trên địa bàn huyện M’Drắk trong thời gian qua; UBND huyện đã cảnh báo cho người dân thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng không theo quy hoạch phát triển ồ ạt sẽ dẫn đến hậu quả khôn lường./.

                                                                                                        Tin:   Tiến Ninh – Đức Khá